مبارزه با پوکی استخوان در دنیای امروزی از اهمیت زیادی برخوردار است. این بیماری که به‌عنوان یک بیماری تدریجی و بدون علائم اولیه شناخته می‌شود، به آن “دزد خاموش” نیز گفته می‌شود. پوکی استخوان باعث کاهش تدریجی تراکم و استحکام استخوان‌ها می‌شود، اما فرد ممکن است از وجود آن بی‌خبر باشد تا زمانی که شکستگی یا آسیب جدی به استخوان‌ها وارد شود. این روند آهسته و بی‌صدا موجب می‌شود که فرد تا زمانی که استخوان‌ها به حدی ضعیف شوند که حتی با یک ضربه کوچک یا فشار معمولی دچار شکستگی شوند، متوجه تغییرات و ضعف استخوان‌ها نگردد. به همین دلیل، تشخیص زودهنگام و پیشگیری از پوکی استخوان از اهمیت بالایی برخوردار است.
کمپین پوکی استخوان
در کمپین امسال روز جهانی پوکی استخوان با شعار «نه به استخوان‌های شکننده»، توجه به سلامت استخوان‌ها و فعالیت جسمانی بیشتر برای مقابله با این بیماری مورد تأکید قرار گرفته است. در حال حاضر بیش از ۲۰۰ میلیون نفر در سراسر جهان از پوکی استخوان رنج می‌برند که با ضعف شدید استخوان‌ها و شکستگی‌های مکرر همراه است. زنان به‌ویژه پس از یائسگی در معرض خطر بالاتری قرار دارند؛ زیرا کاهش سطح هورمون استروژن که معمولاً به تقویت استخوان‌ها کمک می‌کند، احتمال پوکی استخوان را در آن‌ها افزایش می‌دهد. در دوران شیردهی هم سطح استروژن پایین است، اما پوکی استخوان و شکستگی در این دوران بسیار نادر است که نشان‌دهنده دخالت عوامل دیگری در حفظ استحکام استخوان‌هاست.
پژوهش‌ها و درمان‌های نوین پوکی استخوان
محققان دانشگاه کالیفرنیا، سان‌فرانسیسکو و دانشگاه کالیفرنیا دیویس به تازگی هورمونی را کشف کرده‌اند که به حفظ استحکام استخوان‌های زنان شیرده کمک می‌کند و می‌تواند در درمان پوکی استخوان و شکستگی‌های استخوانی در افراد مختلف مفید باشد. این هورمون که به نام CCN3 یا هورمون مغزی مادر شناخته می‌شود، باعث تقویت تراکم و استحکام استخوان‌ها در موش‌ها می‌شود. این تحقیق که در تاریخ ۱۰ ژوئیه در مجله Nature منتشر شد، معمایی را درباره‌ی حفظ استحکام استخوان‌ها در دوران شیردهی حل می‌کند، زمانی که کلسیم از استخوان‌ها برای تولید شیر استخراج می‌شود.
دکتر هالی اینگراهام، نویسنده ارشد این مقاله و استاد داروشناسی مولکولی و سلولی در دانشگاه کالیفرنیا، سان‌فرانسیسکو، بر اهمیت مطالعه‌ی موش‌های ماده در تحقیقات زیست‌پزشکی تأکید کرده و گفت که اگر تنها بر موش‌های نر تمرکز می‌کردند، این یافته ممکن بود به‌طور کامل از دست برود. این نتایج نشان‌دهنده اهمیت توجه به هر دو جنس در تحقیقات است.
محققان همچنین دریافتند که مسدود کردن یک گیرنده خاص استروژن در مغز موش‌های ماده باعث افزایش قابل توجهی در توده استخوانی می‌شود. این یافته‌ها آن‌ها را به کشف هورمون CCN3 هدایت کرد که مسئول افزایش استحکام استخوان‌ها در موش‌های ماده است. در صورتی که این هورمون در مغز تولید نشود، موش‌های شیرده به سرعت توده استخوانی خود را از دست می‌دهند و نوزادانشان کاهش وزن پیدا می‌کنند.
زمانی که تیم تحقیقاتی CCN3 را در موش‌های نر و ماده، چه جوان و چه پیر، آزمایش کرد، مشاهده کردند که توده استخوانی و استحکام استخوان‌ها به طور چشمگیری افزایش می‌یابد. در برخی موش‌های ماده مسن یا فاقد استروژن، CCN3 توانست بیش از دو برابر توده استخوانی ایجاد کند.
برای آزمایش اثربخشی این هورمون در بهبود شکستگی‌های استخوان، محققان از چسب هیدروژلی استفاده کردند که به آرامی CCN3 را بر روی محل شکستگی استخوان آزاد می‌کند. نتایج نشان داد که در موش‌های مسن که معمولاً شکستگی‌های استخوان به خوبی درمان نمی‌شوند، این چسب باعث تشکیل استخوان جدید و بهبودی سریع‌تر شد.
آمبروسی، یکی از همکاران علمی این تحقیق، بر این نکته تأکید کرد که نتایج حاصل از این تحقیق بسیار هیجان‌انگیز بوده و تیم تحقیقاتی به دنبال بررسی‌های بیشتر برای استفاده از CCN3 در درمان دیگر مشکلات استخوانی و حتی بازسازی غضروف است و محققان برنامه‌ریزی دارند که مطالعات بیشتری درباره مکانیسم‌های مولکولی این هورمون و پتانسیل آن در درمان مشکلات مختلف استخوانی و مبارزه با پوکی استخوان انجام دهند.
نتیجه
نتایج تحقیقات جدید در زمینه مبارزه با پوکی استخوان نشان می‌دهد که هورمون CCN3 می‌تواند به طور مؤثری در حفظ استحکام استخوان‌ها و درمان بیماری‌هایی مانند پوکی استخوان و شکستگی‌ها کمک کند. این هورمون که به ویژه در دوران شیردهی نقش مهمی در تقویت استخوان‌ها ایفا می‌کند، به عنوان یک عامل جدید در درمان اختلالات استخوانی شناخته شده است. نتایج آزمایشات بر روی موش‌ها نشان داده است که CCN3 قادر به افزایش چشمگیر توده و استحکام استخوان‌ها در موش‌های نر و ماده، چه جوان و چه پیر، بوده و می‌تواند در بهبود شکستگی‌های استخوانی نیز مؤثر واقع شود. این کشف نویدبخش پیشرفت‌های جدید در درمان پوکی استخوان و مشکلات مشابه است و می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی افراد مبتلا به این بیماری‌ها کمک کند.