یک روش جدید اسکن ریهها قادر است تأثیرات درمان بر عملکرد ریه را به صورت لحظهای نشان دهد و به کارشناسان این امکان را میدهد که عملکرد ریههای پیوندی را نیز مشاهده کنند.
این روش میتواند به پزشکان کمک کند تا تغییرات در عملکرد ریه را زودتر شناسایی کنند.
این روش اسکن به تیم تحقیقاتی تحت رهبری محققان دانشگاه نیوکاسل در بریتانیا این امکان را داده است که نحوه حرکت هوا در ریهها را در هنگام تنفس در بیماران مبتلا به آسم، بیماری مزمن انسدادی ریه (COPD) و افرادی که پیوند ریه انجام دادهاند، مشاهده کنند.
تیم تحقیقاتی که دو مقاله تکمیلی در مجلات Radiology و JHLT Open منتشر کردهاند، توضیح میدهند که چگونه از گازی ویژه به نام پرفلوئوروپروپان استفاده میکنند که در اسکنر MRI قابل مشاهده است. این گاز را میتوان به طور ایمن استنشاق کرد و پس از آن اسکنهایی انجام میشود تا ببینند گاز به کدام قسمتهای ریه رسیده است.
پرفسور پیت تلوالیس، استاد فیزیک تشخیص مغناطیسی و مدیر مرکز تصویربرداری In Vivo در دانشگاه نیوکاسل، گفت: “اسکنهای ما نشان میدهد که در بیماران مبتلا به بیماری ریه، کجا تهویه به صورت ناپیوسته است و کدام بخشهای ریه با درمان بهبود مییابد. برای مثال، وقتی بیمار را در حال استفاده از داروی آسم اسکن میکنیم، میتوانیم ببینیم که کدام قسمتهای ریه قادرند هوا را بهتر وارد و خارج کنند.”
با استفاده از این روش اسکن جدید، تیم تحقیقاتی قادر است قسمتهایی از ریه را که در طول تنفس هوا به درستی به آنها نمیرسد، نشان دهد. با اندازهگیری میزان تهویه خوب و بد در ریه، متخصصان میتوانند ارزیابی کنند که بیماری تنفسی بیمار چگونه بر عملکرد ریه تأثیر گذاشته است و همچنین میتوانند نواحی ریه با مشکلات تهویه را شناسایی و مشاهده کنند.
این تیم که شامل متخصصانی از دانشگاهها و سازمانهای بهداشتی در نیوکاسل و شفیلد است، با اثبات اینکه این اسکنها در بیماران مبتلا به آسم و COPD کار میکند، مقاله اول را در مجله Radiology منتشر کردهاند.
این تکنیک اسکن جدید به تیم تحقیقاتی این امکان را میدهد که میزان بهبود تهویه را زمانی که بیماران درمان دریافت میکنند، اندازهگیری کنند. در این تحقیق خاص، از دارویی رایج به نام سالبوتامول (یک بازدارنده برونکودیلاتور) استفاده شده است. این نشان میدهد که روشهای تصویربرداری میتوانند در آزمایشهای بالینی داروهای جدید برای درمان بیماریهای ریه مفید واقع شوند.
مطالعهای دیگر که در JHLT Open منتشر شده است، به بررسی بیمارانی پرداخته است که پیشتر برای درمان بیماریهای شدید ریه پیوند ریه دریافت کردهاند، در بیمارستانهای نیوکاسل. این تحقیق نشان میدهد که تیم تحقیقاتی چگونه روش تصویربرداری را برای اندازهگیری عملکرد ریه توسعه دادهاند تا در آینده به حمایت بهتر از دریافتکنندگان پیوند ریه کمک کنند. حساسیت بالای این اندازهگیریها به پزشکان این امکان را میدهد که تغییرات زودهنگام در عملکرد ریه را شناسایی کرده و مشکلات ریه را سریعتر تشخیص دهند و بنابراین مراقبت بهتری ارائه دهند.
در این تحقیقات، تیم تحقیقاتی ریههای دریافتکنندگان پیوند را در طول تنفسهای مکرر اسکن کرده و تصاویری از MRI گرفتند که نشان میدهد هوای حاوی گاز به کدام نواحی ریه رسیده است. این تیم اسکنهایی از افرادی انجام داد که یا عملکرد ریه طبیعی داشتند یا در حال تجربه رد پیوند مزمن بودند، مشکلی شایع در دریافتکنندگان پیوند ریه که سیستم ایمنی بدن آنها به ریههای اهدا شده حمله میکند. در افرادی که رد پیوند مزمن داشتند، اسکنها نشان دادند که هوا به درستی به حاشیههای ریه نمیرسد که احتمالاً به دلیل آسیب به لولههای تنفسی بسیار کوچک (راههای هوایی) در ریهها است که ویژگی خاص رد پیوند مزمن یا اختلال عملکرد پیوند ریه مزمن است.
پرفسور اندرو فیشر، استاد پزشکی پیوند ریه در بیمارستانهای نیوکاسل و دانشگاه نیوکاسل، گفت: “امیدواریم این نوع جدید از اسکن به ما این امکان را بدهد که تغییرات در ریههای پیوندی را زودتر ببینیم، قبل از اینکه نشانههای آسیب در آزمایشهای معمولی تنفسی ظاهر شوند. این به ما اجازه میدهد که درمان را زودتر شروع کنیم و از آسیب بیشتر به ریههای پیوندی جلوگیری کنیم.”
تیم تحقیقاتی معتقد است که این روش اسکن میتواند در مدیریت بالینی دریافتکنندگان پیوند ریه و دیگر بیماریهای ریه در آینده مفید باشد و با ارائه اندازهگیریهای حساس، تغییرات زودهنگام در عملکرد ریه را شناسایی کرده و امکان مدیریت بهتر این شرایط را فراهم کند.
:References
Pippard, B. J., Neal, M. A., Holland, C. W., Maunder, A. M., Forrest, I., Lawson, R. A., Fisher, H. F., Matthews, J. N. S., Wild, J. M., Simpson, A. J., Thelwall, P. E., & Weintraub, E. (2024). Assessing lung ventilation and bronchodilator response in asthma and chronic obstructive pulmonary disease with 19F MRI. Radiology, 313(۳). https://doi.org/10.1148/radiol.240949
Neal, M. A., Bos, S., Holland, C. W., Hollingsworth, K. G., Meachery, G., Nair, A., Lordan, J. L., Fisher, A. J., & Thelwall, P. E. (2025). Dynamic 19F-MRI of pulmonary ventilation in lung transplant recipients with and without chronic lung allograft dysfunction. JHLT Open, 7, ۱۰۰۱۶۷. https://doi.org/10.1016/j.jhlto.2024.100167