پژوهشگران دانشگاه گوتنبرگ و همکاران بین‌المللی آن‌ها، یک محاسبه‌گر کاربردی توسعه داده‌اند که می‌تواند خطر ابتلا به صرع پس از سکته وریدی مغزی را پیش‌بینی کند. هدف از این ابزار، بهبود مراقبت از بیماران، به‌ویژه بزرگسالان جوان است که بیشتر در معرض این نوع سکته قرار دارند.
سکته وریدی مغزی: یک علت نادر اما مهم سکته مغزی
سکته وریدی مغزی (Cerebral Venous Thrombosis – CVT) در اثر لخته شدن خون در سیستم وریدی مغز ایجاد می‌شود. این بیماری نادر اما مهم، سالانه حدود ۱۵۰ نفر را در سوئد تحت تأثیر قرار می‌دهد که عمدتاً زنان ۲۰ تا ۵۰ ساله هستند.
یک نفر از هر سه بیمار مبتلا به CVT در مرحله حاد بیماری دچار تشنج می‌شود.
با این حال، پیش‌بینی اینکه کدام بیماران در معرض خطر بالای تشنج‌های مکرر و در نهایت صرع قرار دارند، تاکنون پیچیده بوده است.
توسعه یک محاسبه‌گر برای پیش‌بینی خطر صرع
در یک همکاری بین‌المللی که شامل ۱۵ مرکز تحقیقاتی در سه قاره بود، پژوهشگران آکادمی سالگرنسکا در دانشگاه گوتنبرگ و بیمارستان سالگرنسکا یک محاسبه‌گر ساده و عملی طراحی کرده‌اند که می‌تواند در همان مراحل اولیه بستری شدن بیمار، خطر ابتلا به صرع را تخمین بزند.
نتایج این مطالعه چندمرکزی در مجله JAMA Neurology منتشر شده و این ابزار اکنون به‌صورت رایگان در دسترس پزشکان سراسر جهان قرار دارد.
اهمیت پیش‌بینی عوارض پس از سکته
دکتر اریک لیندگرن بوگدانوف, محقق علوم اعصاب بالینی در دانشگاه گوتنبرگ و پزشک متخصص مغز و اعصاب در بیمارستان سالگرنسکا, نویسنده اصلی این مطالعه است.
او توضیح می‌دهد:
“این محاسبه‌گر بر اساس عواملی که در معاینات معمول بیمارستانی موجود هستند، خطر ابتلا به صرع را پیش‌بینی می‌کند، بنابراین نیازی به انجام آزمایش‌های اضافی یا بررسی‌های پیچیده نیست.”
او اضافه می‌کند:
“برای بیماران مبتلا به ترومبوز سینوسی مغزی (CVT)، بسیار مهم است که بدانند چه عوارضی در آینده انتظار آن‌ها را می‌کشد. تاکنون قادر به پیش‌بینی اینکه کدام بیماران بیشترین خطر ابتلا به صرع را دارند، نبودیم. اما اکنون، در صورت پیش‌بینی خطر بالای تشنج در آینده، می‌توان داروهای پیشگیرانه را در مشورت با بیمار تجویز کرد.”
اگرچه صرع می‌تواند کیفیت زندگی را تحت تأثیر قرار دهد، اما بسیاری از افراد مبتلا به این بیماری می‌توانند زندگی عادی خود را ادامه دهند. با این حال، بدون درمان مناسب, تشنج‌های شدید می‌توانند منجر به بستری شدن در بیمارستان شوند.
کاربرد جهانی این ابزار و تأثیر آن بر درمان
این محاسبه‌گر جدید می‌تواند به پزشکان سراسر جهان کمک کند تا تصمیمات درمانی بهتری بگیرند و بیماران را در مورد خطرات احتمالی آگاه سازند.
علاوه بر این، این ابزار می‌تواند در مطالعات آینده برای ارزیابی اثربخشی درمان‌های پیشگیرانه نیز مورد استفاده قرار گیرد.
پشتیبانی داده‌ای گسترده از دقت این محاسبه‌گر
این مطالعه بر اساس داده‌های ثبت‌شده از کنسرسیوم بین‌المللی ترومبوز وریدی مغزی (ICVTC) است. نتایج اولیه این تحقیق در دو پایگاه داده مستقل دیگر نیز تأیید شده است:
- پایگاه داده ACTION-CVT از ایالات متحده
- مطالعه CVT در اسرائیل
در مجموع، اطلاعات بیش از ۲۰۰۰ بیمار در این تحقیق تحلیل شده است.
اریک لیندگرن بوگدانوف درباره اهمیت این همکاری بین‌المللی می‌گوید:
“مشارکت بیماران در این تحقیق، همراه با همکاری گسترده بین‌المللی، پیش‌نیاز اصلی برای دستیابی به داده‌های کافی و انجام این مطالعه روی بیماری‌ای نادر مانند CVT بود. اگرچه این بیماری چندان شایع نیست، اما بهبود کیفیت مراقبت از بیماران مبتلا بسیار اهمیت دارد. این نتایج گامی به سوی مراقبت‌های شخصی‌سازی‌شده برای جوانانی است که به سکته مغزی مبتلا می‌شوند.”
جمع‌بندی
سکته وریدی مغزی (CVT) یک بیماری نادر اما مهم است که اغلب زنان جوان را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
یک سوم از بیماران مبتلا به CVT در مرحله حاد بیماری دچار تشنج می‌شوند و برخی از آن‌ها در معرض خطر بالای ابتلا به صرع قرار دارند.
پژوهشگران یک محاسبه‌گر کاربردی توسعه داده‌اند که می‌تواند در همان مراحل اولیه بستری شدن، خطر ابتلا به صرع را پیش‌بینی کند.
این ابزار بر اساس داده‌های بیش از ۲۰۰۰ بیمار از چندین پایگاه داده بین‌المللی طراحی شده و اکنون به‌صورت رایگان در دسترس پزشکان سراسر جهان قرار دارد.
پیش‌بینی زودهنگام خطر صرع می‌تواند به بهبود کیفیت مراقبت و درمان‌های پیشگیرانه برای بیماران کمک کند.
این محاسبه‌گر، یک گام مهم در جهت شخصی‌سازی مراقبت‌های پزشکی برای بیمارانی است که در معرض خطر صرع قرار دارند و می‌تواند به کاهش موارد صرع و بهبود کیفیت زندگی بیماران کمک کند.
:Reference
Lindgren, E., Shu, L., Simaan, N., Krzywicka, K., de Winter, M. A., Sánchez van Kammen, M., Molad, J., Klein, P., Hallevi, H., Barnea, R., Heldner, M. R., Hiltunen, S., Aguiar de Sousa, D., Ferro, J. M., Arauz, A., Putaala, J., Arnold, M., Nguyen, T. N., Stretz, C., Tatlisumak, T., Jood, K., Yaghi, S., Leker, R. R., Coutinho, J. M., Mansour, M., Canhão, P., Ekizoglu, E., Rodrigues, M., Silva, E. M., Garcia-Esperon, C., Arnao, V., Aladin, S., Mendel, R., Aridon, P., Sezgin, M., Alasheev, A., Smolkin, A., Guisado-Alonso, D., Yesilot, N., Barboza, M. A., Ghiasian, M., Silvis, S. M., Fang, T., Siegler, J. E., Wu, T., Wilson, D., Asad, S. D., Al Kasab, S., Almallouhi, E., Frontera, J., Rothstein, A., Bakradze, E., Salehi Omran, S., Henninger, N., Kuohn, L., Zubair, A., Sharma, R., Kerrigan, D., Aziz, Y., Mistry, E., & Zuurbier, S. M. (2024). Development and Validation of a Clinical Score to Predict Epilepsy After Cerebral Venous Thrombosis. JAMA Neurology. https://doi.org/10.1001/jamaneurol.2024.3481