باکتری‌های موجود در دهان و زبان شما ممکن است با تغییرات عملکرد مغز در طول زمان مرتبط باشند، طبق تحقیقات جدیدی که نشان داده است.این مطالعه که توسط دانشگاه اکسفورد رهبری شده، نشان داد که برخی از باکتری‌ها با حافظه و توجه بهتر ارتباط دارند، در حالی که برخی دیگر با افزایش خطر بیماری آلزایمر مرتبط هستند.
چگونگی تأثیر باکتری‌ها دهان بر سلامت مغز
محققان دو راه ممکن برای تأثیر این باکتری‌ها بر سلامت مغز شناسایی کردند. یکی از این راه‌ها این است که باکتری‌های مضر مستقیماً وارد جریان خون می‌شوند و ممکن است به مغز آسیب وارد کنند. راه دیگر، عدم تعادل بین باکتری‌های مفید و مضر می‌تواند تبدیل نیترات (که در رژیم‌های غذایی غنی از سبزیجات وجود دارد) به نیتریک اکسید را کاهش دهد؛ ماده‌ای شیمیایی که برای ارتباطات مغزی و تشکیل حافظه حیاتی است.
ارتباط باکتری‌ها دهان با عملکرد مغزی
افرادی که تعداد زیادی از گروه‌های باکتری Neisseria و Haemophilus در دهان خود داشتند، حافظه، توجه و توانایی انجام وظایف پیچیده بهتری داشتند. این افراد همچنین سطوح بالاتری از نیتریت در دهان خود داشتند.
از سوی دیگر، سطح بالاتری از باکتری Porphyromonas در افراد دارای مشکلات حافظه شایع‌تر بود. همچنین گروه باکتری Prevotella با نیتریت پایین مرتبط بود که محققان پیش‌بینی می‌کنند می‌تواند به سلامت ضعیف‌تر مغز منجر شود و در افرادی که ژن APOE4 را که عامل خطر آلزایمر است، دارند، بیشتر مشاهده می‌شود.
مفهوم تحقیق و تشخیص زودهنگام
دکتر جوانا لِهُرو، نویسنده اصلی این تحقیق از دانشکده پزشکی دانشگاه اکسفورد، گفت:
“یافته‌های ما نشان می‌دهند که برخی باکتری‌ها ممکن است برای سلامت مغز مضر باشند. این ایده جالبی است که بتوان با استفاده از آزمایش‌های روتین به عنوان بخشی از معاینات دندانپزشکی، سطوح باکتری‌ها را اندازه‌گیری کرد و علائم اولیه کاهش سلامت مغز را شناسایی کرد.”
ارتباط با اختلالات شناختی خفیف
کاهش حافظه و عملکرد مغزی در دوران پیری طبیعی است، اما کاهش‌های شناختی که بیشتر از آنچه انتظار می‌رود در پیری طبیعی است، به عنوان اختلال شناختی خفیف (MCI) شناخته می‌شود. حدود ۱۵٪ از بزرگسالان مسن در این دسته قرار می‌گیرند که بزرگ‌ترین عامل خطر برای توسعه دمانس یا بیماری آلزایمر محسوب می‌شود.
نتایج تحقیق و پیشنهادات درمانی
این تحقیق در PNAS Nexus منتشر شده و شامل ۱۱۰ شرکت‌کننده بالای ۵۰ سال است که از مطالعه آنلاین PROTECT انتخاب شده‌اند که سلامت مغزی بیش از ۲۵,۰۰۰ نفر در بریتانیا را پیگیری می‌کند. محققان شرکت‌کنندگان را به دو گروه تقسیم کردند: افرادی که هیچ‌گونه کاهش عملکرد مغزی نداشتند و افرادی که اختلال شناختی خفیف داشتند. نمونه‌های شستشوی دهان این افراد تحلیل شده و جمعیت باکتریایی مطالعه شد.
پروفسور آن کورت، همکار این تحقیق از دانشکده پزشکی دانشگاه اکسفورد، گفت:
“نتایج تحقیق ما حائز اهمیت است. اگر برخی باکتری‌ها از عملکرد مغز حمایت کنند و برخی دیگر به کاهش آن کمک کنند، آنگاه درمان‌هایی که تعادل باکتری‌های دهان را تغییر دهند، می‌توانند بخشی از راه‌حل برای پیشگیری از دمانس باشند. این می‌تواند از طریق تغییرات رژیم غذایی، پروبیوتیک‌ها، روال بهداشت دهان و دندان، یا حتی درمان‌های هدفمند باشد.”
:Reference
L’Heureux, J. E., Corbett, A., Ballard, C., Vauzour, D., Creese, B., Winyard, P. G., Jones, A. M., & Vanhatalo, A. (2025). Oral microbiome and nitric oxide biomarkers in older people with mild cognitive impairment and APOE4 genotype. PNAS Nexus, 4(۱). https://doi.org/10.1093/pnasnexus/pgae543