محققان دانشگاه آرهوس به همراه همکارانشان موفق به توسعه فناوری جدیدی شده‌اند که می‌تواند اولین تغییرات در کلیه (فیبروز کلیوی) را زمانی که بافت زخم (فیبروز) شروع به تشکیل شدن می‌کند، شناسایی کند.
دکتر نیکولای بوگ، نویسنده اصلی این مطالعه و پژوهشگر بخش پزشکی بالینی دانشگاه آرهوس، می‌گوید:
“ما می‌توانیم تغییراتی را که با تولید فیبروز مرتبط هستند، زودتر از تمامی روش‌های موجود شناسایی کنیم. روش‌های فعلی تنها مقدار فیبروز تشکیل‌شده را اندازه‌گیری می‌کنند، اما فناوری جدید امکان تشخیص زودهنگام را فراهم می‌کند.”
یک رویکرد جدید برای تشخیص فیبروز کلیوی
این فناوری که به‌طور فنی MRI هیپرپلاریزه 13C-پیرووات نام دارد، به پزشکان این امکان را می‌دهد که تشکیل فیبروز را پیش از وقوع آن مشاهده کنند.
این قابلیت جدید به پزشکان اجازه می‌دهد درمان را زودتر آغاز کنند و احتمالاً از آسیب‌های غیرقابل‌بازگشت به کلیه جلوگیری کنند.
دکتر بوگ در توضیح بیشتر می‌گوید:
“این روش یک دیدگاه کاملاً جدید را ارائه می‌دهد؛ ما می‌توانیم با تصویربرداری از اجزای سازنده‌ی فیبروز، بافت زخم را خیلی زودتر از روش‌های سنتی شناسایی کنیم.”
شناسایی نشانه‌های اولیه بیماری‌های کلیوی
این فناوری با تزریق پیرووات، که یک ماده طبیعی در فرآیند تولید انرژی بدن است، به بدن بیمار کار می‌کند.
هنگامی که مولکول‌های پیرووات هیپرپلاریزه می‌شوند، سیگنال‌های مغناطیسی آن‌ها بیش از ۲۰ هزار برابر تقویت می‌شود. این ویژگی امکان ردیابی تبدیل آن‌ها به سایر مواد در بدن را از طریق اسکن MRI فراهم می‌کند.
با دنبال کردن نحوه تبدیل پیرووات، پزشکان می‌توانند نشانه‌های اولیه‌ی فیبروز را قبل از بروز تغییرات ساختاری قابل مشاهده توسط روش‌های استاندارد شناسایی کنند.
روشی ایمن‌تر و راحت‌تر برای بیماران
این فناوری نه‌تنها کارآمدتر است، بلکه برای بیماران نیز ایمن‌تر و راحت‌تر خواهد بود، زیرا نیاز به انجام بیوپسی‌های تهاجمی را برطرف می‌کند.
دکتر بوگ می‌گوید:
“این اسکن‌ها می‌توانند انقلابی در درمان بیماران کلیوی ایجاد کنند. ما امیدواریم که با این روش بتوانیم درمان‌ها را متناسب با نیازهای هر بیمار تنظیم کنیم و افرادی را که به درمان سریع و هدفمند نیاز دارند، شناسایی کنیم.”
کاربردهای فراتر از بیماری‌های کلیوی
این فناوری پتانسیل استفاده در سایر زمینه‌های پزشکی را نیز دارد.
فیبروژنز (فرآیند تولید فیبروز) فقط مختص کلیه نیست و می‌تواند در سایر اندام‌ها مانند قلب در برخی انواع نارسایی قلبی نیز کاربرد داشته باشد.
البته برای انتقال این فناوری از آزمایشگاه به کلینیک‌های پزشکی، آزمایشات بیشتری روی بیماران لازم است.
آغاز سه مطالعه بالینی جدید
تیم تحقیقاتی دکتر بوگ تاکنون سه مطالعه بالینی بر روی بیماران مبتلا به بیماری‌های مختلف کلیوی آغاز کرده‌اند.
هدف این مطالعات این است که ارزش این روش را در تشخیص زودهنگام بیماران دیابتی که در معرض خطر بالای بیماری کلیوی قرار دارند، بررسی کنند.
چالش‌های پیش رو در گسترش این فناوری
با وجود پتانسیل بالا، اجرای گسترده این فناوری در عمل چالش‌برانگیز است.
در حال حاضر، تنها حدود ۲۴ عدد از این اسکنرهای پیشرفته در سراسر جهان وجود دارد، و حتی تعداد کمتری از آن‌ها برای آزمایش روی انسان‌ها در دسترس هستند.
با این حال، محققان امیدوارند که طی سال‌های آینده این فناوری دردسترس‌تر و گسترده‌تر شود.
دکتر بوگ در پایان می‌گوید:
“امیدواریم این فناوری به‌طور گسترده‌تری در دسترس قرار گیرد تا بیماران بتوانند از *اسکنری که ۲۰ هزار برابر حساس‌تر از MRIهای معمولی بیمارستانی است، بهره‌مند شوند.”
:Reference
Bøgh, N., Bertelsen, L. B., Rasmussen, C. W., Bech, S. K., Keller, A. K., Madsen, M. G., Harving, F., Thorsen, T. H., Mieritz, I. K., Hansen, E. S. S., Wanders, A., & Laustsen, C. (2024). Metabolic MRI with hyperpolarized 13C-pyruvate for early detection of fibrogenic kidney metabolism. Investigative Radiology. https://doi.org/10.1097/RLI.0000000000001094